Prishtinë, 06 Maj 2016
Gazetarët e Qendrës Kosovare për Gazetari Hulumtuese – PREPORTR Leonida Molliqaj dhe Besnik Boletini, kanë fituar vendin e tretë në konkursin e Komisionit Evropian për gazetari Hulumtuese “për storien më të mirë hulumtuese nga gazetarët e rinj” për vitin 2015.
Çmimi është themeluar nga Komisioni Europian duke ndjekur strategjinë e BE-së për Zgjerim e cila parasheh nevojë të fuqishme për të siguruar lirinë e shprehjes në media, për mbështetje të gazetarisë hulumtuese në monitorimin, ndërsa në Kosovë ky konkurs menaxhohet nga Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës i Mediave të Kosovës.
Hulumtimi i “Sot Punon Sot Han”, ka trajtuar përfshirjen e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptas në mbledhjen e skrapit (mbeturinave të riciklueshme). Ekipi i Preportr për disa ditë me radhë ka përcjellë punën që bëjnë mbledhësit individualë me fokus në rajonin e Prishtinës, Fushë Kosovës si dhe në deponinë e Gjilanit, duke pasur parasysh që në këto vende është i koncentruar një numër i madh i tyre.
Hulumtimi tregon se si biznesi me skrap është shumë fitimprurës, ndonëse joproporcional për palët e përfshira në këtë punë, pasi që kompanitë që merren me grumbullimin dhe eksportimin e mbeturinave fitojnë miliona euro, ndërsa një pjesë e qytetarëve të Kosovës që i mbledhin ato mbeturina mezi arrijnë që të sigurojnë mbijetesën. Ata që mbledhin skrap, si fuqi punëtore, nuk kanë ndonjë marrëveshje zyrtare me kompanitë dhe si pasojë, kompanitë mbledhëse i ndryshojnë shpesh çmimet dhe për këtë arsye mbledhësit individual i shesin materialet e skrapit me çmimet minimale tek pikat grumbulluese.
Hulumtimi tregon edhe për përfshirjen e fëmijëve në këtë punë, pasi që ata e kanë ndërprerë shkollimin në mënyrë që gjatë gjithë ditës të mbledhin mbeturina nëpër kontejnerë. Nga kjo punë ata fitojnë 5 deri në 7 euro në ditë. Puna e fëmijëve është e ndaluar me ligj në Kosovë.
Hulumtimi tregon se pjesa e më e madhe e pikave grumbulluese punojnë ilegalisht, pra nuk janë të licencuara nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor.
Janë vizituar edhe disa nga pikat grumbulluese (legale dhe jo legale) për të parë procesin e punës që nga grumbullimi, klasifikimi presimi përkatësisht blerja e metaleve dhe përgatitja për eksport. Ky cikël i punës është vizualizuar edhe me video dhe fotostorie që nga mbledhja nëpër kontejnerë e deri tek faza finale përgatitja për eksport.
Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve që u mbajt në Bibliotekën Kombëtare dhe Universitarte të Kosovës janë ndarë edhe dy çmimet tjera. Vendin e dytë e ka fituar gazetari i Insajderit Parim Olluri dhe vendin e parë e kanë fituar gazetarët e “Koha Ditore” Besnik Krasniqi dhe Ganimet Klaiqi.
